Vatican, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat.lat.1783 (draft description)

Show TEI-XML

Collection of the works of Fulbert of Chartre, Priscianus et al.

Aratea text: Excerptum de astrologia

s. XI

Selected literature: Pellegrin, Elisabeth. Les manuscrits classiques latins de la Bibliothèque Vaticane. Vol. 3, 1: Fonds Vatican latin, 224–2900. Paris: CNRS, 1991, pp. 396-398.

Support: Quaternios with quire marks I to XII Q on the bottom margine of the last verso. The current quiremarks a-x from the beginnign of the manuscript were added in the 17th c.

1r blank.

1v-96v Sidonius Apollinaris: Epistulae Sidonius filimatio suo salutem … — … per hoc studio tam ipse quam patria. Missing end of the sentence.

Part II (ff. 97-166)

Support: Predominantly quaternios originally without quire marks. (129-136), f. 137 singleton (belongs after f. 127), (138-145, 146-153, 154-161?) The current quiremarks a-x from the beginning of the manuscript were added in the 17th c.

Layout: 25 long lines

History: The prayers on f.156r are present in Paris, BNF, MS lat. 14167, ff. 42r-v - there together with three others and followed by the name "Hildg." Clerval suggested that the prayers were composed by Hildegaire / Hildegarius (d. ca. 1032-1040) - student of Fulbert of Chartres (lit.: Clerval, Les écoles de Chartres au moyen-âge du Ve au XVIe siècle, 1895, p. 104, n. 1). The Paris manuscript is also a collection of Fulbert's works written in s. XImid (M.-Th. Vernet, "Notes de Dom André Wilmart sur quelques manuscrits latins anciens de la Bibliothek nationale de Paris" in Bulletin d'information de l'Institut de recherche et d'histoire des textes, 6, 1957, 7-40, esp. 20). There is probably no direct connection between the two manuscripts. Still, the content of Vat. lat. 1783 and the presence of (Hildegarius') prayers suggests the manuscript was copied by someone with connection to the school of Chartres and high appreciation of Fulbert's works. — A note from the 15th c. (Bastarda) on f. 1r "in fulda hospes johannes von sassen" suggests the manuscript was in Fulda at the time.

97r-126r Fulbert of Chartres: Epistulae [im] precatorie sicut filio refocillatus Israel ( (LXVIII acephalos)) F. Behrends, The Letters and Poems of Fulbert of Chartres. Oxford, OUP, 1976 (this MS with Siglum V).

126v-128v, 137r-v Fulbert of Chartres: Tractatus contra Iudaeos Fulberti episcopi contra iudeos Alii ((for Filii)) inquit iudaeorum dicunt non est mirum F. 137 was originally between ff. 127 and 128. PL 141, 305-318.

129r-136r Priscianus: Praeexercitamina Incipiunt preexercitamina prisciani de retherica. de fabula Fabula est oratio ficta … — Prisciani sophistae ars praeexercitamina secundum hermogenen vel libanium explicit Starts on a new quire and written by a different hand. Separate codicological unit (?).

136r-v Philosophical question-answer text. Quot sunt uires animae? III. Vitalis sensibilis rationalis … — … Similiter uerbum ea quae sentit animus indicans, aliud est quam sensus animi.

136v Dies egyptiaci Dies aegiptiaci ad sanguinem minuendum ut dicunt noxii Iani primo et a fine septimo … — … decembris XII a fine XVII.

136rv, 138r-139r Excerptum de astrologia Duo sunt extremi uertices mundi … — … usque decurrit accipiens.

139r-v Priscianus: De figuris numerorum (Praefatio) P[riscianus] G[rammaticus] Symacho Omni te symmache nobilitatis splendore celebratum … — … quarum decus et munimen industria uestri nititur culminis.

139v-147v Publius Syrus: Sententiae Annii senece prouerbia incipiunt in alphabetical order Alienum est omne quicquid optando euenit … — … Zelari autem hominibus uitiosum est.

147v-152r Martinus Bracarensis (Ps.- Seneca): Formula vitae honestae (without prologue) Formula uitae honestae Quattuor uirtutum species multroum sepientium … — … audeficientempnat ((for: aut deficientem contempnat)) ignauiam.

152v, 154r, 157r, 159r Diagrams: "Omnis doctrina est -> rerum-> quibus fruendum est trinitas quae est deus, quibus utendum mundus, quae fruuntur et utuntur nos", "regina vitiorum" etc.

153r-155v Fulbert of Chartres: Sermones ad populum (Sermones II, I, III, V - abridged) Fratres credo quod omnes qui praesenti basilica … — … ubi christus uirginem uirgini discipulo iohanni ( (last few words erased)). Written by a different hand. PL 141, 317B-325A.

156r Fulbert of Chartres. Carmen Sapiens cum genitore suo salomon

156r Excerpt from Cassian's Institutiones Cassianus ait: De timore domini nascitur conpunctio … — … apostolicae caritatis perfectio possidetur. PL 49, 202A-B.

156r Prayers "Dignare sanctissima Dei mater obtineremus ((for: obtinere mihi)) misero seruo tuo, ut non incidam in crimen ebrietatis immunditiae concupiscentem uel vanae gloriae. suffragamini quaeso sancti dei omnes."

161r-162r, 156r-v Fulbert of Chartres: Sermones ad populum (Sermo VII - excerpt) Quia deus unus est in trinitate. Moyses in principio fecit deus caelum ... ( (156r) ) Christus ait gaudium est angelis … — … ( (162r) ) et dolores nostros ipse portauit; ((156v) ) indulgentiam mox habebit. PL 141, 331C-334A.

Fulbert of Chartres. Carmina (149-151, 135, 137-139, 132, 140-141 with headings: De pace, Eiusdem de virtutibus etc. Sanctum simpliciter patrem cole pauperum caterua

160v-161r Oratio Da mihi peccatori clementisse mater

162v-166r Adso Dervensis: Libellus de antichristo (abridged) Descriptio cuiusdam sapientis […] ad reginam gyrbergam hainrici nobilissimi saxonum regis filiam de antichristo […]In primo proferendum est … — … qua ante saeculum iudicandum esset predixit uel prefixit.


Abreviated Literature:

PLPatrologia latina ed. J. P. Migne. - Paris 1844ff.

(draft version: 2019-03-21)
How to quote: Ivana Dobcheva, 'Vatican, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat.lat.1783 - Aratea Digital ' (https://github.com/ivanadob/aratea-data/blob/master/data/descriptions/desc__bav_vat_lat_1783.xml last update: 2019-03-21).